Op 29 januari 2013 heeft de Eerste Kamer de Wet nadeelcompensatie en schadevergoeding bij onrechtmatige besluiten aangenomen. De datum waarop de wet in werking zal treden is nog niet bekend.
Bestaande nadeelcompensatieregelingen zullen grotendeels komen te vervallen. Voor gemeenten is er dus werk aan de winkel om hun eigen regeling af te stemmen op de nieuwe regeling in de Algemene wet bestuursrecht.
De wet bestaat uit twee onderdelen: een regeling over nadeelcompensatie en een regeling over schadevergoeding bij onrechtmatig overheidshandelen. Beide onderdelen worden geregeld in de Algemene wet bestuursrecht.
Het onderdeel nadeelcompensatie biedt een algemene wettelijke grondslag voor schadevergoeding bij rechtmatig overheidshandelen, nadeelcompensatie geheten. De huidige grondslag werd ofwel gevonden in specifieke regelingen, ofwel in het égalité-beginsel (gelijkheid voor de publieke lasten). Een belangrijk doel van de nieuwe wet is het scheppen van helderheid: op dit moment zijn er vele nadeelcompensatieregelingen, zowel nationale (bijvoorbeeld de planschaderegeling van de Wet ruimtelijke ordening), als lagere regelingen (bijvoorbeeld de Amsterdamse Algemene nadeelcompensatieverordening). In het plenaire overleg in de Eerste Kamer heeft de minister benadrukt dat de nieuwe wet uitputtend bedoeld is. Andere regelingen over hetzelfde onderwerp zullen dus komen te vervallen.
Belangrijk verschil met het huidige recht is dat op grond van de nieuwe wet nadeelcompensatie bij de bestuursrechter kan worden gevraagd zonder dat aan het connexiteitsvereiste is voldaan: er hoeft dus niet langer tegen het schadeveroorzakende besluit beroep open te staan bij de bestuursrechter. Daarnaast is de regeling niet beperkt tot besluiten, maar strekt die zich ook uit tot feitelijke handelingen. Het bereik van de nieuwe regeling is daardoor veel ruimer dan de huidige regelingen. Bij grote infrastructurele projecten, waarbij verschillende handelingen worden verrichten die de schade kunnen veroorzaken, hoeft geen onderscheid meer te worden gemaakt tussen appellabele en niet-appellabele handelingen. Wel moet het bij dergelijke projecten gaan om handelingen die door één bestuursorgaan zijn verricht. Zijn er meerdere bestuursorganen bij betrokken, dan moet bij elk van de bestuursorganen een verzoek tot schadevergoeding worden ingediend. Het begrip bestuursorgaan brengt eveneens een beperking aan: indien geen sprake is van een bestuursorgaan in de zin van de Algemene wet bestuursrecht (zoals bijvoorbeeld de wetgever in formele zin), dient bij de burgerlijke rechter te worden geprocedeerd. Er bestaat alleen een aanspraak op een tegemoetkoming in de schade voor zover de schade het ‘normale maatschappelijke risico’ te boven gaat. Wanneer dat het geval is, wordt niet uiteengezet in de parlementaire stukken. Het wordt aan de verschillende bestuursorganen overgelaten om in beleidsregels vast te stellen wanneer daarvan sprake is.
Het tweede onderdeel van de wet bevat een regeling voor schadevergoedingsprocedures bij onrechtmatig overheidshandelen. In veel gevallen zal het hier gaan om besluiten die zijn vernietigd door de bestuursrechter, waarbij de onrechtmatigheid wordt aangenomen. Het huidige recht inzake schadevergoeding bij onrechtmatig overheidshandelen is gecompliceerd wat betreft de bevoegdheidsverdeling. Dit onderdeel van de nieuwe wet regelt een duidelijker bevoegdheidsverdeling, hoewel er geen absolute keuze is gemaakt tussen de bestuursrechter en de burgerlijke rechter. De wet introduceert een nieuwe verzoekschriftprocedure bij de bestuursrechter. De benadeelde behoeft dus niet bij het bestuursorgaan te vragen om schadevergoeding, maar kan zijn verzoek rechtstreeks bij de rechter indienen. De bestuursrechter is bevoegd om te oordelen over schadevergoedingsverzoeken tot € 25.000 euro. Is de gevraagde schadevergoeding hoger, dan moet de benadeelde terecht bij de burgerlijke rechter.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Taco Leemans (tel. 023 5530 230; leemans@potjonker.nl) of een van de andere advocaten van de sectie Bestuurs- en overheidsrecht van Pot Jonker advocaten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten