Minister Spies heeft in een brief van 12 januari jl. aan de Tweede Kamer een voorontwerp tot wijziging van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) in het vooruitzicht gesteld.
Dit is een nieuwe stap in een proces dat teruggaat tot een motie uit 2008 van het – toen nog – kamerlid Teeven. Deze had gevraagd om in de Wob een bepaling op te nemen op grond waarvan een verzoeker niet-ontvankelijk kan worden verklaard als er sprake is van kennelijk misbruik. Daarop heeft de Minister een onderzoek laten doen naar mogelijkheden die wetgeving in andere Europese landen bood om openbaarheidsverzoeken af te wijzen wegens misbruik. Dit onderzoek is in januari 2010 afgerond. Ook zijn bestuursorganen geënquêteerd over de frequentie en het soort van misbruik dat zij ondervinden. De rapportage daarvan is in oktober 2010 aan de Kamer aangeboden. In een brief van - toen nog - Minister Donner van 31 mei 2011 werd aangegeven dat het probleem van misbruik werd onderkend en in welke richting een oplossing werd gezocht.
In die brief werd een onderscheid gemaakt tussen oneigenlijke en omvangrijke verzoeken. Ten aanzien van deze laatste werd geconstateerd dat de normaal geldende beslistermijn eenvoudigweg ontoereikend konden zijn. Daarom werd een regeling in het vooruitzicht gesteld, waarbij een bestuursorgaan de informatie in mootjes kan aanleveren: bij het einde van de geldende beslistermijn vast aanleveren wat klaar is en vervolgens bijvoorbeeld elke veertien dagen naleveren wat nog meer is komen ‘boven drijven’. Belangrijker was echter de mogelijkheid die in het vooruitzicht wordt gesteld om oneigenlijke verzoeken af te wijzen. De vraag is dan natuurlijk welke verzoeken als zodanig vallen aan te merken. In de brief van 31 mei 2011 komt de Minister nog niet verder dan dat het moet gaan om kennelijk onredelijke verzoeken. Daarvan zou sprake zijn als het verzoek kennelijk een ander doel dient dan het verkrijgen van informatie, bijvoorbeeld het frustreren, verstoren of vertragen van de werkzaamheden van het bestuursorgaan, het verdienen van geld (dwangsommen en proceskosten) of het expliciete gebruik ervan als drukmiddel om iets anders gedaan te krijgen. De Minister erkent overigens dat dit niet gemakkelijk zal zijn vast te stellen. Het is daarom dat met enige spanning wordt uitgekeken naar de tekst van het voorontwerp. Die was aan de Kamer toegezegd voor het najaar van 2011, maar is vertraagd. Het zal ook niet meevallen om een enigszins zinvolle invulling te geven aan het criterium van kennelijke onredelijkheid en tegelijkertijd het uitgangspunt in de lucht te houden dat de WOB-verzoeker geen belang hoeft te stellen. Het wachten is op het voorontwerp!
Voor vragen over de Wob, ook zoals die nu luidt, kunt u contact opnemen met Marieke Dankbaar (dankbaar@potjonker.nl) of Jan Coen Binnerts (binnerts@potjonker.nl), verbonden aan de sectie bestuursrecht van ons kantoor.
Over het verondersteld oneigenlijk gebruik is wel meer te zeggen dan in bovenstaand betoog. Bijvoorbeeld: Dat ook de minister aangaf dat het amper voorkomt; dat het vooral iets is dat in de hoofden van ambtenaren/bestuurders zit; dat de juristen van Constitutionele Zaken van BZK merken dat dat niet definieerbaar is; enz. Een van de wegen die uitgetest zijn, is om het oneigenlijke of commerciële belang te duiden als een personificieerbaar eigen balang. Die route is december 2011 door een uitspraak van het Hof Den Bosch, belastingkamer, vernietigend afgesneden ['niet te definiëren']
BeantwoordenVerwijderenEr is overigens veel meer aan de hand dan dat de minister aan amandementen werkt. Er was 29 september 2011 een hearing in de Tweede Kamer, alwaar morgen, 17 feb, een expertmeeting over de Wob is. Er komen nog meer van die meetings. dit allemaal omdat ook vanuit de Kamer gewerkt wordt aan amendementen en zelfs aan een compleet nieuwe wet.
Dit realtime volgen kan via mijn gratis tweeweklijkse email bladen met daarin een logboek over de Wob [en alle andere FOIAs, de bladen hebben 2900 abonnees]. Meer info? Mail me: roger.vleugels@planet.nl